"Elke keer weer een beetje trots"

Het is een verhaal voor de geschiedenisboeken. Wim en Mia Salomons hadden een biologisch-dynamisch boerenbedrijf aan de Ketelmeerdijk. Op een bepaald moment in de jaren ’90 van de vorige eeuw besloten ze dat ze op een deel van hun land kunst tentoon wilden stellen. Maar waar vind je dan een kunstenaar die daar oren naar heeft? Aleid Zuidema van de Stichting Passe Partout uit Lelystad gaf uitkomst: Cyril Lixenberg moet je hebben!

Van het land op de dijk
‘Aleid bracht ons in contact met hem en hij kwam langs. Hij was meteen enthousiast,’ herinnert Wim Salomons zich. Cyril zag echter meer mogelijkheden. ‘Hij had een drietal beelden gemaakt voor een tijdelijke tentoonstelling in Breda: een vierkant, een cirkel en een driehoek, die in een rechte opstelling achter elkaar geplaatst werden. Die beelden zag hij onmiddellijk voor zich, maar dan wel op de dijk.’ Het idee was om vervolgens de drie beelden te reproduceren en in spiegelvorm ook op het land te leggen. Dat laatste zou tijdelijk zijn, maar de beelden op de dijk zouden er permanent moeten komen.

Het enthousiasme won
In zo’n geval, we hebben het over 1988, moeten er wat procedures worden geslecht, waar verschillende instanties bij betrokken zijn. ‘De dijk is van het Waterschap, en die stelde wel dat de dijk er is voor de bescherming van het achterliggende land, niet voor andere dingen. De provincie was wel enthousiast. Die wilde de beelden wel kopen, als de gemeente ze dan vervolgens zou onderhouden. De gemeente op haar beurt reageerde weer anders. De toenmalige wethouder, ik ben even zijn naam kwijt, vond het een raar plan. Hij zei tegen mij “Wim, daar verkoopt de plaatselijke horecaondernemer geen kopje koffie meer door”.’

Gelukkig was het het enthousiasme dat overheerste en uiteindelijk won. De beelden werden in 1988 geplaatst, samen met de tijdelijke ‘spiegelbeelden’ op het land, die in de jaren ‘90 weer verwijderd werden om plaats te maken voor nieuwe kunst. ‘Waarschijnlijk ging de gemeente overstag omdat ze dachten ‘Ach, daar hebben we toch niet veel onderhoud aan’.  Maar in de eerste winter gingen alle beelden plat bij een flinke storm: ze waren allemaal omgewaaid en moesten weer overeind worden gezet,’ lacht Wim. Dat gebeurde, en dit keer stormbestendig.

Aimabele man
Uit de kennismaking met Cyril Lixenberg groeide iets wat je best een vriendschap kan noemen. ‘Hij kwam nadien regelmatig langs,’ zegt Mia. ‘Een hele aimabele man. Enthousiast, ruimdenkend, heel open. Warm, met humor en altijd grapjes. Hij had altijd prachtige verhalen, hij kon geweldig vertellen. En hij was supertrots op zijn kinderen, Dana en Onno. Daar raakte hij niet over uitgepraat.’

Nadien hebben er vele kunstwerken op het land van Wim en Mia Salomons gestaan. ‘Ja, we hebben echt fantastische dingen gehad. Zelfs nog eens een hele stad op palen, gemaakt van de panelen van de jaarbeurs in Utrecht,” herinnert Wim zich. Maar dat waren allemaal tijdelijke kunstwerken, waar slechts foto’s nog aan herinneren. De herinnering aan Cyril is levend, van elke dag. ‘Ja, het vervult me toch altijd met trots als ik er langskom. De boerderij hebben we niet meer, we wonen nu in Ketelhaven zelf, maar ik kom er nog regelmatig langs. Als je bijvoorbeeld op de fiets bent, en in de verte die beelden ziet opdoemen,’ zegt Mia.

Om trots op te zijn
‘We hadden toen niet kunnen voorzien dat Dronten uiteindelijk het dorp van Cyril Lixenberg zou worden. Dat hij hier een loods zou krijgen en dat er zoveel beelden van hem in de openbare ruimte zouden komen. Ook dat is iets om trots op te zijn. Maar voor ons zijn de beelden op de dijk het meest dierbaar en bijzonder. Tientallen bruidsreportages hebben we er zien maken. Eén keer was de bruid er uitgegleden in de modder, de hele jurk zat onder. En wat ook bijzonder is: een aantal jaren terug waren we in de kunstuitleen in Lelystad, toen we daar een figuratief schilderij zagen staan van de beelden. Het is een schilderij van het moment dat de beelden geplaatst zijn, met mij, Aleid en Cyril er ook op,’ zegt Wim. ‘Dat is toch bijzonder? We hebben het gelijk gekocht.’