Première Braziliaanse volksopera in het MEC Museum Dronten
Binnenkort schrijft het Apollo Ensemble geschiedenis met een unieke première in het MEC Museum in Dronten. Voor het eerst klinkt de Braziliaanse opera Auto da Catingueira (De gitaren des doods) van componist Elomar buiten de grenzen van zijn thuisland. Niet op een klassiek operapodium, maar tussen de industriële erfgoedstukken. “We zijn een Flevolands gezelschap en zochten een unieke locatie,” vertelt Marion Boshuizen, klavecinist van het Apollo Ensemble. Tijdens de zoektocht naar een plek voor het slotconcert van Via Musica vorig jaar, stuitte het ensemble toevallig op het MEC Museum. “We belden, werden hartelijk ontvangen en waren onder de indruk van deze mooie ruimte die tevens rolstoelvriendelijk is.” De keuze voor deze unieke locatie was dan ook snel gemaakt.
Braziliaanse Boudewijn de Groot
Hoe het Flevolandse muziekgezelschap op het idee kwam om een Braziliaanse opera uit te voeren? “Onze schoonzoon is Braziliaans, musicus én docent aan ArtEZ,” vertelt Boshuizen. “Hij lag ziek op bed muziek te luisteren en riep ineens: ‘Ik heb iets heel bijzonders gevonden: onze nationale volkszanger heeft een opera geschreven!’ We dachten eerst: het zal wel. Maar het bleek echt een prachtig stuk.”
De opera is geschreven door Elomar Figueira Mello, een gevierde Braziliaanse componist en zanger die in eigen land wordt gezien als een soort Boudewijn de Groot. De oorspronkelijke opera is nooit eerder uitgevoerd buiten Brazilië. Elomar schreef het werk in een regionaal dialect, met poëtische teksten en rijke muzikale invloeden uit zowel de Braziliaanse volksmuziek als de Europese barok.
Van geitenboerderij naar polderhal
De volgende stap voor het ensemble was om Elomar persoonlijk te benaderen. Dit bleek niet eenvoudig, aangezien de componist op een afgelegen geitenboerderij in het binnenland van Brazilië woont en zich het liefst zoveel mogelijk afsluit van de buitenwereld. Via Elomars zoon João Omar, zelf ook gitarist, lukt het toch om contact te leggen. Het nieuws dat het Apollo Ensemble de opera in Nederland wilde uitvoeren, wordt postief ontvangen door Elomar. Boshuizen: “Hij had er zelf nooit iets mee gedaan, maar vond het geweldig dat wij het wilden uitvoeren.”
De oorspronkelijke partituur bestond slechts uit schetsen. “Onze schoonzoon heeft er een nieuwe bewerking van gemaakt, speciaal voor onze bezetting met oude instrumenten.” Elomars zoon João maakt zelf ook deel uit van de uitvoeringen in Nederland én Brazilië. "We vonden het belangrijk dat er ook echt iemand vanuit de Braziliaanse cultuur zou meespelen."
Ook de vertaling was een uitdaging. “De tekst is pure poëzie,” vertelt Boshuizen. “Het moest niet alleen vertaald worden, maar ook zingbaar Nederlands worden. Toevallig kwamen we in contact met iemand die in Elomars streek is opgegroeid, maar oorspronkelijke uit Groningen komt. Hij is componist én dichter, en heeft er een jaar aan gewerkt. Het resultaat is zó mooi dat we het ook in boekvorm hebben uitgegeven.”
Toegankelijk voor jong en oud
Auto da Catingueira is een bijzondere kennismaking met opera, juist voor wie er normaal niet naartoe zou gaan. “Het is geen ellenlange opera, want de speelduur is 80 minuten. We zingen het in het Nederlands, dus je kunt het verhaal goed volgen. Ook kinderen vanaf een jaar of twaalf kunnen dit prima aan. En de muziek is prachtig, je hoort er echt de Braziliaanse ritmes in terug. Na afloop is er een Braziliaans hapje en drankje. Het wordt echt een feestje”, aldus Boshuizen.
Speeldata in Dronten
- Vrijdagmiddag 6 juni (voorpremière – in samenwerking met MeerSamen)
- Zaterdag 7 juni – première
- Zondag 8 juni en maandag 9 juni (pinksterweekend)
Kaarten voor de voorstelling zijn verkrijgbaar via de website van het Apollo Ensemble.
